Những đặc sản của người Cao Bằng ăn một lần nhớ mãi

Khách du lịch khi đến với vùng đất Cao Bằng sẽ có dịp được thưởng thức những đặc sản, món ăn ẩm thực mang đậm phong cách riêng của địa phương như: hạt dẻ Trùng Khánh, phở chua, bánh cuốn, lợn sữa quay…

Cao Bằng là mảnh đất cội nguồn của cách mạng với những địa danh lịch sử, di tích văn hóa và danh lam thắng cảnh nổi tiếng như: Khu di tích Quốc gia Pác Bó, Khu di tích Quốc gia rừng Trần Hưng Đạo, động Ngườm Ngao, thác Bản Giốc… Đến với Cao Bằng, ngoài việc được thưởng lãm các danh thắng, du khách còn được tham quan một số làng nghề truyền thống cũng như thưởng thức những đặc sản của đồng bào dân tộc nơi đây.

1. Vịt quay 7 vị Cao Bằng

Tỉnh Cao Bằng nước ta có một món vịt quay mà khi ăn ai ai cũng phải tấm tắc đó chính là món vịt quay 7 vị. Gọi là món vịt quay 7 vị bởi vì người Cao Bằng dùng đến 7 loại gia vị khác nhau để ướp nên món thịt vịt này.

Quan trọng nhất chính là khâu ướp vịt. Mắm, muối hoà lẫn trong nước có 7 vị (7 vị đó có lẽ là bí quyết riêng của người Tày sống ở miền đông của tỉnh Cao Bằng, bởi chỉ cần đi sang miền Tây, món vịt đã không còn mang được cái vị lạ hấp dẫn ấy nữa) rút từ từ vào trong bụng vịt để gia vị ngấm sâu vào từng thớ thịt. Một chiếc lạt tre dẻo được chẻ mỏng và chuốt nhọn đầu để dựng làm kim, khâu bụng vịt, giữ cho nước không bị chảy ra ngoài.

Vịt được thổi phồng lên và trần qua nước sôi một lần nữa, sau đó rưới mật ong vào và quét dấm lên khắp thân. Cách làm này khiến cho thịt vịt vừa mềm, vừa có vị đậm đà của mật ngọt, lại không bị khô da khi nướng trên ở than hồng.

2. Bánh khảo

Bánh khảo là một trong những đặc sản rất nổi tiếng của Cao Bằng được nhiều người ưa chuộng. Nguyên liệu để làm bánh là loại gạo nếp thơm, ngon, hạt tròn mẩy đều. Đường dùng làm bánh khảo thì thường là đường kính hoặc đường phèn. Nhân bánh có vị bùi của vừng,lạc, vị béo của mỡ lợn. Khi ăn ta cảm nhận được cái vị ngọt thanh của đường, vị thơm của bột nếp hết sức đậm đà. Bánh được gói thành từng phong hình chữ nhật, bánh khảo để được cả tháng không mốc, không ỉu.

3. Bánh trứng kiến

Cứ vào khoảng tháng 4, tháng 5 các năm, bà con dân tộc Tày ở tỉnh Cao Bằng lại cùng nhau vào rừng tìm trứng của kiến đen về làm bánh Trứng kiến. Bánh Trứng kiến (tiếng Tày được gọi là pẻng rày) làm từ bột nếp, trứng kiến cùng với lá non của cây vả. Trứng kiến đen ở rừng Cao Bằng rất béo, mẩy và có hàm lượng đạm cao.

Làm được món pẻng rày phải vào rừng để kiếm trứng kiến. Nhưng không phải loại kiến nào cũng có thể lấy trứng về để ăn được. Chỉ lấy trứng của đúng loại kiến đen mà người Tày thường gọi là tua rày có thân nhỏ và đuôi nhọn. Loại kiến này đi lại khá nhanh và thường làm tổ trên các cây vầu. Tổ của chúng có màu đen, hình tròn hoặc hình bầu dục được làm từ lá cây mục và được kết chặt vào những cành cây. Một tổ kiến to sẽ có thể lấy được vài ba chén trứng.

4. Bánh chè lam

Vùng đất Cao Bằng, bên cạnh những loại bánh ngon và lạ miệng, không thể không nói đến món bánh chè lam – một loại bánh cổ truyền của người dân nơi đây. Bánh được làm bằng bột nếp rang, gừng, lạc rang và mạch nha. Khi thưởng thức sẽ cảm nhận được độ dính của mật, vị dẻo dai của bột nếp, vị ngọt mát của mật, một chút cay nồng nàn của gừng, một chút bùi bùi của lạc, tất cả sẽ đem đến cho chiếc bánh một hương vị thơm ngon khó có thể quên. Khi thưởng thức bánh chè lam cùng với trà nóng, du khách sẽ được nhớ về non nước Cao Bằng xinh đẹp.

5. Rau dạ hiến

Dạ hiến (hay còn được gọi là rau bồ khai), tiếng Tày – Nùng gọi là Phjắc diển, thường mọc hoang ở vùng núi đá ở Cao Bằng. Ðây là loại cây thân dây, rất giòn, bẻ dễ gãy. Thân được chia làm nhiều nhánh to chừng đầu đũa, nhánh bò, bám theo các cây thân gỗ gần đấy để vươn lên cao đón nhận ánh nắng mặt trời. Dù là thứ rau dại, mọc hoang nhưng không phải ở chỗ nào cũng có. Vì thế, khoảng thời gian từ tháng 2 cho đến tháng 7 âm lịch, ai vào rừng mà hái được một, hai nắm rau dạ hiến là cảm thấy rất quý.

6. Miến dong Phia Đén

Cao Bằng nổi tiếng có đặc sản miến dong Phia Đén được làm từ bột dong riềng nguyên chất, rất ngon và cũng là đặc sản nổi tiếng của Nguyên Bình. Miến ở Nguyên Bình không biết đã có từ bao giờ, nhưng vào khoảng những năm 80 của thế kỷ trước thì nghề làm miến phát triển mạnh, nhiều gia đình chuyển từ làm nông chuyển sang làm miến.

7. Lạp sườn

Hương vị lạp sườn ở Cao Bằng có vị ngon đậm đà của thịt nạc vai ướp với các loại gia vị, vị thơm ngậy của thịt hun khói và lá  mác mật, thêm vào một chút vị thơm của củ gừng núi, dai dai của vỏ lòng non được bào mỏng và đặc biệt là không dùng chất bảo quản. Khi sấy khô đến độ phù hợp, lạp sườn sẽ được đóng gói bao bì, hút chân không, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và thời gian để sử dụng lên tới 6 tháng kể từ ngày sản xuất (bảo quản trong ngăn đá tủ lạnh).

8. Hạt dẻ Trùng Khánh

Khi nói về các đặc sản của Cao Bằng ai cũng nhớ đến món Hạt dẻ Trùng Khánh, đó là thứ quả duy nhất chỉ có ở Cao Bằng. Du khách thường nhớ đến hạt dẻ vì nó là loại quả có hương vị thơm, ngon nhất; bùi ngậy nhất, dù bạn chế biến luộc, rang hay sấy hoặc ninh với chân giò, thịt gà thì hạt dẻ vẫn gũi được hương vị.

9. Xôi trám Cao Bằng

Khi tiết trời sang thu, bà con ở các dân tộc Tày, Nùng vùng đông bắc lên rừng hái trám. Mùa thu, vào các bản làng của đồng bào bạn sẽ có dịp được thưởng thức món xôi trám (khẩu nua mác bây).

Vào tháng tám và tháng chín âm lịch, người dân lên rừng để hái quả. Trám nấu xôi phải chọn quả chín mọng, không bị sâu, hái về ngâm vào trong nước ấm khoảng 25 đến 30 độ C một lúc cho mềm (nước nóng hơn trám sẽ không bị mềm). Trám om rồi đem bóc vỏ đen, lấy phần thịt rồi bỏ hột, trộn với xôi đã đồ chín đảo thật đều, nhuyễn, đến khi xôi có mầu hồng tím là được.

10. Bánh áp chao

Mùa đông ở Cao Bằng có một món ăn hết sức đặc biệt, món ăn sẽ làm xua tan đi nhanh chóng cơn giá lạnh miền núi. Đó là món ăn thoạt nhìn thì giống như bánh rán, nhưng không phải là bánh rán, người Cao Bằng gọi đó là món bánh áp chao.

Món ăn này được nhiều người Cao Bằng rất mê, và rất nhớ khi đi xa vì cái sự đơn giản nhưng ngon khó mà diễn tả. Chỉ cần một hũ bột, nêm gia vị hết sức đơn giản, với một chảo dầu đầy và nóng, lấy khuôn đong từng đọt bột, nhúng vào chảo dầu cho sôi lên, ăn nóng kèm với một số phụ gia và rau thơm sẽ mang lại cho bạn hương vị khó quên trong đời.